Als jij voor je bedrijf een logo, huisstijl, website of een ander grafisch project laat ontwerpen, heb je automatisch te maken met auteursrecht. Ik krijg van opdrachtgevers vaak de vraag wat auteursrecht nou precies inhoudt en wat dit betekent voor het gebruik van de ontwerpen die ik lever. Bij het aangaan van een samenwerking maken we hier altijd duidelijke afspraken over, zodat je precies weet waar je aan toe bent.
Wat is auteursrecht?
Auteursrecht is een wettelijk recht dat creatieve makers beschermt tegen ongeoorloofd gebruik van hun werk. Voor grafisch ontwerpers houdt dit in dat de ontwerpen die ze voor hun opdrachtgevers maken, automatisch onder auteursrecht vallen zodra ze zijn gecreëerd. Dit betekent dat het werk exclusief van hen is en anderen het niet zonder toestemming kunnen kopiëren, aanpassen of verspreiden.
Auteursrecht wordt vaak verward met eigendomsrecht, maar er is een groot verschil tussen deze twee termen. Een opdrachtgever kan bijvoorbeeld eigenaar worden van een fysiek kunstwerk of een schilderij, maar de maker behoudt het auteursrecht. Het kunstwerk mag niet zomaar gekopieerd worden en het ontwerp mag niet gebruikt worden voor andere doeleinden.
Waarom bestaat het auteursrecht?
Het auteursrecht bestaat om creaties te beschermen tegen onrechtmatig gebruik. Doordat ontwerpen niet zomaar gekopieerd of gewijzigd mogen worden, kan de ontwerper altijd verantwoordelijkheid houden voor het ontwerp dat hij of zij heeft gecreëerd. Daarnaast wordt het imago van zowel de ontwerper als de opdrachtgever op deze manier beschermd.
Wat betekent auteursrecht voor jou als opdrachtgever?
Voor jou als opdrachtgever betekent auteursrecht dat wanneer ik een ontwerp voor jou maak, je niet automatisch de volledige eigendomsrechten in je bezit hebt. In plaats daarvan krijg je een gebruikerslicentie om het ontwerp te gebruiken.
Ontwerpen gebruiken met gebruikerslicentie
Een gebruikerslicentie is een overeenkomst die het gebruik van een ontwerp regelt. Het auteursrecht blijft bij de ontwerper, maar de opdrachtgever krijgt toestemming om het werk te gebruiken volgens de voorwaarden van de licentie.
Voor mijn ontwerpen geldt dat mijn opdrachtgevers altijd een gebruikerslicentie ontvangen. Je mag een huisstijl gebruiken waar het maar nodig is, maar je mag het bijvoorbeeld niet aan andere ontwerpers geven om het aan te passen. Ook is het niet toegestaan om zelf wijzigingen door te voeren. Tenzij we hierover andere afspraken hebben gemaakt natuurlijk. Ik zoek samen met jou naar een oplossing die het beste past.
Afkopen van het auteursrecht
Het is mogelijk om het auteursrecht af te kopen, je krijgt dan het volledige eigendomsrecht. In de praktijk komt dit weinig voor, maar in sommige gevallen kan het een optie zijn. De ontwerper doet dan afstand van zijn of haar auteursrecht en als opdrachtgever heb je de volledige controle en vrijheid om het ontwerp te gebruiken zoals je wilt.
Samenwerken binnen de lijnen van het auteursrecht
Het begrijpen en respecteren van auteursrecht is van belang voor zowel grafisch vormgevers als hun opdrachtgevers. Het zorgt voor een soepele samenwerking, voorkomt juridische geschillen en helpt om de waarde van creatieve prestaties te behouden.
Meer informatie over het auteursrecht vind je in deze publicatie van de BNO (Bond Nederlandse Ontwerpers). Heb je een andere vraag of ben je op zoek naar een nieuwe huisstijl? Neem gerust vrijblijvend contact met me op voor een kennismaking of stuur een bericht via mail@sjoukjevandervelde.nl.
